Biz həyatımızı yaşamağa tələsməyən, ancaq xırda şeylərdə qaça-qaça düşən millətik. Nəqliyyata düşüb-minəndə, bilet alanda, yolda, işdə hər yerdə tələsirik. Amma bu tələsmək artıq zaman əldə etmək üçün deyil. Bu, təlaş, panik təfəkkürün yaratdığı qorxu, başqasından üstünlüyü hiss etmək üçün imkan tələskənliyidir.
Hərdən gələcəyə aparan yolda, yəni metroda (Səyyad Əlizadənin gözündən iraq) fikir verirəm insanların davranışına, hələ qatar stansiyaya çatmamış yerlərindən duran, hamını itələyə-itələyə basıb-keçərək qapının qabağında yığışan insanlara. Həmişə də gözümün qabağına "Titanik" filmində sərnişinlərin xilasetmə qayığına doldurulması kadrları gəlir. Gözlərdə nə qədər təlaş olarmış. Sanki qapı bağlanıb bu içəridə qalsa, dünyanın axırı gələcək. Nəhayət stansiya. Qapılar açılan kimi, millətimizin klassik davranışı. Əvvəl minənlər minir, sonra düşənlər söyə-söyə düşür. Sonra eskalatora kimi qaçış yarışması, bir-birlərini itələyib iki addım qabağa düşmə adrenalini və s. Metroya yaxın işləyən və yaşayanlar üçün yaşamaq uğrunda mübarizənin bu kiçik modeli bununla yekunlaşır, yolu uzaq olanlar isə növbəti sınağa hazırlaşır: avtobus.
Yalnız bizimkilər avtobusu gözləmək üçün yolun ortasına çıxırlar. Üstəlik biri çıxıbsa, o biri mütləq gəlib bundan üç addım qabaqda dayanmalıdır, axı onun mübarək gözləri yoldakı (çox zaman tıxacdakı) üfüqə zillənməsə avtobus gələ bilməz. Avtobusun gəlməsi isə Korridada öküz tutma ritualına oxşayır, sonra yenə "Titanik"-in xilasetmə qayıqları, avtobusa minmək uğrunda mübarizə, yenə izdiham, yenə təlaş, yenə xaos.
Bəli, biz xaos sevən xaotik millətik. Bizim ixtiyari bir yerə toplaşmağımız Broun hərəkətinə gətirib çıxarır.
***
Biz böyük məsələlərdə müti, kiçiklərdə isə başqalarının haqlarını tanımayan millətik. Növbədəyiksə, məqsədimiz ancaq və ancaq irəli gedib bilet, çörək, dönər almaqdır. Bu zaman ən çox zövq aldığımız şey bizdən əvvəl gələnlərdən qabağa keçmək, ürəyimizdə onları axmaq adlandırıb, özümüzü isə ağıllı hiss etməyimizdir. Bəli, biz ağıllı olduğumuzu ancaq belə "gözəl" dəqiqələrdə hiss edirik. Əsas həyat prinsiplərimizdəndir, hər yerdə qabağa düşmək. Bu zaman bütün üsulları da doğru hesab edirik, onların dürüst olub-olmaması çox zaman vecimizə olmur. Olsaydı, "Bacarana can qurban.", "Düz adam düzdə qalar." məsəllərini yaratmazdıq.
***
Biz Sabirdən sitatlar gətirən "Hop-hop namə" personajlarıyıq. "Oxutmuram, əl çəkin" indiki valideynlərin savadsız övladlarını zorla instituta düzəldib rüşvətlə diplom almasına antiutopiya deyil, bəs nədir?
Tarix boyu eyni səhvləri təkrarlayan, eyni dırmığı tapdalayanlardanıq.
Elə hey kiməsə nəyisə sübut etmək istəyənlərdənik.
Dünyanı biz xilas etməyəcəyik. Dağıtmağa da çətin gücümüz çata. Öldürdüyümüz ancaq neyronlardır.
No comments:
Post a Comment