Xalid Hüseyninin "Və dağlardan səda gəldi" ("And the mountains echoed") əsərini oxuyub qurtardım. Əsərin əsas qəhrəmanları Abdulla və bacısı Pəridir. Onlar Əfqanıstanın kiçik və çox yoxsul bir kəndində yaşayırlar, bir gün ataları onları Kabilə aparır. Və bir-birini hamıdan çox istəyən bacı-qardaş həmişəlik ayrılır. Əsas sujet xətti belədir, lakin əslində kitab doqquz ayrı hissədən ibarətdir. Bu hissələrin hərəsi bir üslubdadır (birinci və üçüncü şəxsin adından, nağıl, məktub və ya müsahibə formasında) və bəzilərinin ümumi sujetlə əlaqəsi yoxdur. Digər iki əsərdəki kimi dili sadə və axıcıdır. Həcmi böyük olmasına baxmayaraq çox sürətlə oxunur. Sonda isə həmişə olduğu kimi kövrəldir.
Nila Vəhdətini Cənubi Afrikalı şairə İnqrid Yorkerə bənzətdim. Onun həyatı haqqında çəkilmiş "Black butterflies" filminə baxa bilərsiniz.
İlk fəsildə olan Baba Əyyubun nağılını bəyəndim. Markos və Taliadan da xoşum gəldi. Bəyənmədiklərim isə bunlardır:
- Əsas qəhrəman olan Pəri və Abdullanın xarakterləri çox da açılmayıb. Bütün həyatları nəql olunur amma nə hiss etdiklərini bilmirik.
- Eqoist personajlar - xüsusilə Masumə və Pərvanə, Nəbi və uşaqların atası Sabur. Heç birinə qarşı simpatiyam yaranmadı və heç birinin etdiyinə haqq qazandıra bilmədim.
- Sujetdə ikinci dərəcəli qəhrəmanların həyatının daha çox yer tutması və Abdullanın hekayəsinin çox qısa olması.
- Düzdür müəllifin işinə qarışmağa haqqımız yoxdur, amma əsərdə hərəkət (action) görmək istərdim. İstərdim Abdulla bacısını tapmaq üçün nələrsə etsin, mübarizə aparsın, axtarmağa cəhd eləsin. Bəlkə də axtarıb amma Hüsseyni bizə bu barədə məlumat vermir (oxuyanda nə demək istədiyimi biləcəksiz).
Bilmirəm sizdə də elə olur ya yox, hər əsəri bitirəndən sonra məndə tamlıq və ya natamamlıq hissi yaranır. Əgər əsərin sujeti və dili gözəldirsə, qəhrəmanlar yaxşı təsvir olunublarsa, kitabı oxuyanda hər şeyi unuduramsa və bitirəndən sonra bir müddət təsirindən çıxmıramsa, deməli "tamlıq effekti" nəzəriyyəm işləyib. Sadaladıqlarımdan biri olmursa, deməli əsərdə nəsə çatışmır. "Və dağlardan səda gəldi" də "Natamam əsərlər" cərgəsinə daxil oldu.
Çünki gözləntilərim çox idi. Sanki uzun müddət trailer-lərinə baxıb gözlədiyin filmə nəhayət baxırsan, amma film trailer-dəki qədər gözəl çıxmır.
P.S. Mənimçün birinci yerdə "Min möhtəşəm günəs" qalmağa davam edir, "Və dağlardan səda gəldi"-ni isə oxumağı məsləhət görürəm.
P.P.S. Kitabı azərbaycan dilində oxudum, tərcümə gözəl və keyfiyyətlidir. İngiliscədən çevirən Səbinə Mütəllimovadır. leylekxelife.blogspot.com blogunun müəllifi. Ədəbiyyat, yazıçılar, kino və kitablar haqqında çox yaxşı bir blogdur. İzləyin və faydalanın.
